Pendidikan Abu Hassan di
timur tengah terbahagi kepada dua iaitu di Mekah al-Mukarramah dan juga di
negara Mesir. Pendidikan di Mekah
bermula apabila ayahnya Haji Sail hendak berangkat menunaikan fardhu Haji pada
tahun 1937. Oleh kerana mahu melihat anaknya berjaya dalam pendidikan agama,
Haji Sail telah meminta keizinan daripada Sheikh Haji Ahmad untuk membawa Abu
Hassan pergi bersama.
Permintaan
Haji Sail diperkenankan oleh Sheikh Haji Ahmad, memandang beliau telah mendidik
dan mengasuh Abu Hassan. Hampir tiga tahun, malahan usia Abu Hassan pada waktu
itu telah pun meningkat 17 tahun, iaitu umur
yang dianggap sesuai untuk hidup berdikari dan merantau mencari ilmu di negara orang.
Peluang untuk ke Mekah memang sentiasa dinanti-nantikan
oleh Abu Hassan kerana sebelum ini beliau pernah beberapa kali meluahkan hasratnya kepada
rakan-rakan untuk menimba ilmu pengetahuan di kota kelahiran Nabi s.a.w. Cuma hasratnya tidak pernah dinyatakan kepada kedua ibu
bapanya, bimbang mungkin akan membebankan mereka berdua, apatah lagi untuk
menyediakan segala perbelanjaan kewangan. Justeru apabila bapanya sendiri yang ingin
untuk menghantar beliau ke Mekah, sudah tentu peluang ini di terima
dengan sukacita ibarat ‘orang yang mengantuk disorongkan bantal’.
Di kota
suci kelahiran Nabi s.a.w ini, Abu Hassan telah menuntut ilmu pengetahuan
hampir lapan tahun Bermula pada awal
tahun 1938, beliau telah diterima masuk ke Darul Ulum ad-Diniyyah, sebuah
sekolah yang dikendalikan oleh para ulama keturunan Melayu dari Malaysia,
Indonesia, Selatan Thailand dan Singapura. Di sekolah ini beliau telah berpeluang
belajar bersama sekumpulan pelajar-pelajar pintar. Sewaktu menduduki
peperiksaan Sijil Tinggi Darul Ulum ad-Diniyah, Abu Hassan telah muncul sebagai
pelajar terbaik, mengatasi pelajar-pelajar cemerlang yang lain. ( An Nur 1991 :
2 )
Soal bahasa dan komunikasi dengan masyarakat Arab tidak
menjadi masalah kepada beliau. Ini kerana sebelum berangkat ke kota suci Mekah,
hasil usaha yang bersungguh-sungguh di Madrasah as-Sa’idiyyah, beliau
sememangnya telah mampu berbahasa Arab walaupun tidak seberapa fasih. Setelah beberapa bulan berada di Mekah,
beliau mampu berbahasa Arab secara fasih serta boleh menguasai dialek
tempatan.
Lapan
tahun berada di kota suci Mekah, merupakan saru tempoh yang lama dan selama
itulah beliau menghadapi pelbagai dugaan dan cabaran khususnya dari segi kewangan.
Tambahan pula sebatang kara serta berjauhan daripada keluarga menyebabkan
beliau tidak berpeluang mengadu sebarang masalah yang dihadapinya. Setahun
sekali ayahnya hanya mengirimkan wang sebanyak RM 100.00 sahaja. Dengan wang
sebanyak itu, Abu Hassan berjimat cermat
dalam menanggung segala kos perbelanjaan di sana.
Abu Hassan tamat belajar di Sekolah Darul Ulum al-Diniyyah
pada tahun 1945, sewaktu Jepun menduduki Tanah Melayu. Biarpun sudah tamat
pengajian, tetapi beliau masih terus menetap di Mekah dengan melakukan pelbagai
kerja untuk menyara kehidupannya. Kerja-kerja yang pernah beliau lakukan ialah
seperti menjadi tukang masak pada musim-musim Haji, sebagai kerani menjual
alat-alat ganti kereta di bandar Jeddah, mengambil upah Haji dan Umrah serta
membuat cincin.
Beliau juga pernah mengajar Al-Quran selama setahun di
Madrasah al-Fakhriyyah, sebuah sekolah kepunyaan orang-orang India Muslim di
Mekah. Di Madrasah ini dibayar gaji sebanyak 50.00 Rial sebulan. (An-Nur 1991 :
2)
Pada tahun 1948 (selepas perang dunia kedua tamat) Abu
Hassan pulang semula ke sekolah asalnya di Darul Ulum ad-Diniyyah. Di sekolah
ini beliau bekerja sebagai guru pelatih, mendidik pelajar-pelajar yang baru
datang dari luar negara Arab khususnya dari rantau Melayu. Berbeza dengan
Madrasah al-Fakhriyyah, khidmat beliau di sekolah ini hanyalah sukarela tanpa
sebarang imbuhan gaji sehinggalah tahun 1951.
PENGAJIAN DI UNIVERSITI
AL-AZHAR, MESIR
Pada musim
haji setiap tahun, ramai pembesar dan pemimpin
Tanah Melayu yang pergi menunaikan fardu haji di Mekah. Kebiasaannya
para pemimpin yang pergi ke Mekah itu akan mengambil kesempatan untuk bertemu
dengan para pelajar Tanah Melayu yang berada di Kota Mekah. Pada tahun 1951, Menteri Besar Negeri
Sembilan pada waktu itu, Dato’ Abdul
Malek bin Yusuf pergi menunaikan fardu
Haji di Mekah dan telah mengadakan pertemuan dengan para pelajar Tanah Melayu khususnya anak Negeri Sembilan.
Dalam
pertemuan tersebut, Menteri Besar telah memberi kata-kata semangat kepada
pelajar-pelajar agar bersungguh-sungguh mendalami ilmu kerana kerajaan amat memerlukan cerdik pandai
agama untuk membantu menguruskan pentadbiran hal ehwal Islam di Negeri
Sembilan. khususnya bagi persediaan bagi mencapai kemerdekaan dari
British.
Dalam sesi soal jawab, Abu
Hassan telah mengambil kesempatan
untuk mengutarakan masalah mengenai kesukaran pelajar-pelajar Melayu
untuk mendapatkan biasiswa bagi
melanjutkan pengajian ke peringkat lebih tinggi
di Universiti Al-Azhar, Mesir. Sebagai contoh, beliau sangat berminat
untuk ke sana tetapi di sebabkan masalah kewangan, hasratnya itu terpaksa
dipendamkan. Oleh itu beliau sangat berharap agar kerajaan Negeri Sembilan
dapat memberi bantuan kewangan khususnya kepada anak-anak negeri yang berhajat
menyambung pengajian ke Mesir.
Berdasarkan kesungguhan dan masalah yang telah dikemukakan
Menteri Besar bersetuju untuk membantu dan bersedia untuk membiayai pengajian beliau ke Mesir di bawah skim Tabung
Warisan Rembau. Dato’ Abdul Malek bin Yusuf, pada waktu itu juga merupakan
Pengerusi kepada Tabung Warisan Rembau
ini dan tabung memang menyediakan dana
untuk membantu pelajar-pelajar yang datang dari
keluarga kurang berada untuk meneruskan pengajian ke peringkat yang lebih
tinggi. Keutamaan diberikan kepada mereka yang datang dari daerah Rembau. Memandangkan Abu Hassan adalah anak jati dari
daerah tersebut, maka tidak ada masalah
bagi kerajaan negeri untuk membiayai pengajiannya ke Mesir atas pembiayaan Tabung
Warisan Rembau
Setelah
lulus ujian kelayakan, pada 24hb November 1951, Abu Hassan mula mendaftar di Universiti al-Azhar untuk
memulakan pengajiannya. Sesungguhnya kejayaan memasuki al-Azhar amat bermakna
buat dirinya kerana telah berjaya memenuhi hasrat dan cita-citanya untuk
melanjutkan pengajian ke sebuah Universiti terulung dan masyhur serta telah
berjaya melahirkan ramai tokoh cendekiawan dan ilmuwan Islam di seluruh dunia.
Di Universiti ini, Abu Hassan telah mengambil pengkhususan
dalam bidang Usuluddin selama empat tahun. Tidak seperti belajar di Mekah, kali ini beliau tidak lagi berdepan
dengan masalahlah kewangan kerana setiap bulan kerajaan negeri akan menghantar
wang saku yang cukup kepadanya. Oleh itu tumpuannya hanyalah satu iaitu menimba
ilmu pengetahuan sehinggalah beliau berjaya memperoleh Ijazah Sarjana Muda
Pengajian Islam pengkhususan dalam bidang Usuluddin pada tahun 1955.
Semangat dan keinginannya untuk terus belajar dan mendalami
ilmu pengetahuan terus membara dan selepas itu beliau meneruskan pengajian ke
peringkat Sarjana dalam bidang al-Wa’az
wal ‘Irsyad selama dua tahun dan
berjaya memperoleh Ijazah Sarjana dari
Universiti al-Azhar pada tahun tahun 1957.
Comments
Post a Comment